- Meyvesi küçük, kısa boyunlu, alt kısmına doğru geniştir.
- Meyve kabuğu yeşil zemin üstüne sarı renktedir,
- Yeme olumunda yeşilimsi sarı renkte ve incedir.
- Meyve eti beyaz, az kumlu, orta derecede sulu, az tatlı olup kalitesi orta – iyidir.
- Ortalama meyve eni 45 mm. meyve uzunluğu sap hariç 70 mm. olup yaklaşık 120 gram ağırlığındadır.
ARMUT FİDANI AKÇA
ARMUT YETİŞTİRİCİLİĞİ
Türkiye'deki toplam meyve üretiminin yaklaşık olarak beste birini yumuşak çekirdekli meyveler yani elma fidanı , armut fidanıve ayva fidanı teşkil etmektedir. Bunun da % 18'i armut fidanıdır. Son istatistiklere göre yurdumuzda yaklaşık olarak 15 milyon adet armut agaci ve 413 bin ton armut üretimi vardir.
Dünya armut üretiminde ülkemiz, ABD, Japonya, Ispanya, Fransa ve Almanya'dan sonra 6. sırayı almaktadir.
İKLİM İSTEKLERİ
Armut fidanı bir iliman iklim meyvesidir. Kis soguklarina karsi elma fidanına nazaran daha az dayaniklidir. Armut fidanları bol günesli ve yazlari sicak yerlerden hoslanir. Çiçeklenmesi elma fidanından 7-10 gün kadar erken oldugundan ilkbahar donlarina daha çok maruz kalabilir. Bu sebeple armut bahçeleri, don tehlikesi olmayan yerlerde kurulmalidir.
Armut yetistiriciligini sinirlayan en önemli faktörlerden birisi de kis soguklama ihtiyacidir. Armut fidanlarında kis soguklama ihtiyaci yani 7,2°C altinda geçen süre yaklasik 1200 saattir. Bu ihtiyaç giderilmezse çiçeklenme geç ve düzensiz olur. Siddetli olursa yaprak gözleri sürmez, ağaç çıplak kalir.
TOPRAK ISTEKLERI
Armut fidanı toprak bakimindan fazla seçici degildir. Bununla beraber toprak ne kadar derin, geçirgen, sicak ve besin maddelerince zengin olursa agaçlarin gelismeleri de o kadar iyi ve verimleri de o nispette yüksek olur. Çok kuru, az derin ve tasli topraklarda yetisen armut fidanlarının meyveleri biçimsiz ve fazla kumlu olur. Agir ve nemli topraklarda yetistirilen sofralikarmut fidanlarının etleri kaba ve tatlari yayvan olur. Bol verimli agaçlar ve yüksek kaliteli meyveler elde edebilmek için armut fidanı derin, geçirgen, sicak, iyi drene edilmis, tinli topraklarda en iyi sekilde yetisir.
ANAÇLAR
Armut fidanın da , yetistigi toprakta ve elde edilecek agaçlarin büyüklügüne göre baslica iki türlü anaç kullanilir. Ençok kullanilan anaç armut çögürleridir. Bunlar büyük agaçlar yapar ve derin toprak ister. Bodur agaç elde etmek için armut fidanı, ayva fidanı anaci üzerine asilanir. Bu takdirde daha az derinlikteki topraklara dikilebilir. Ancak ayva fidanı anaci kis soguklarina armut fidanı çögürü kadar dayanmaz. Ayva fidanı anaci fazla kireçli topraklari sevmez. Daha çok sulamaya ihtiyaç gösterir. Bazi armut çesitleri ayva fidanı anaci ile uyusmazlar. Bunu önlemek için ayva fidanı ile uyusan Beurre Hardy gibi çesitler ara anaci olarak kullanilmalidir.
ÇESITLER
Armut çesitleri kismen veya tamamen kendine kisirdirlar. Yani tek basina yeterli miktarda ürün vermezler. Bu sebeple emniyetli ve bol ürün almak için birbirini dölleyen ve ayni zamanda çiçek açan çesitler bir arada dikilmelidir. Bahçe kurarken tozlayicilar çesitli sekilde yerlestirilebilir. Bahçede tek çesit tozlayiciyi en aza indirmek için her dördüncü sirada her dördüncü agaç tozlayici olarak dikilebilir. Bu sekilde agaçlarin % 6'si tozlayici olur. Birden fazla çesit için degisik yerlestirme sekilleri önerilebilir. Esit miktarda siralar ya da 4 sirali 1 sira gibi. Azami ve her yil devamli ürün alabilmek için tozlayici miktari % 20-50 olmalidir. En iyisi tozlayici da ticari degeri olan bir çesitse, esit miktarlarda dikilmelidir.
Sadece tozlayici da yetmemektedir. Iyi bir tozlanmanin temini için bahçede ari bulundurmak gerekir. Diger meyve türlerinden farkli olarak armut çiçekleri seker orani düsük olan az miktarda nektar üretir. Bu sebeple armut bahçelerinde daha çok tozlayici çesit ve ari bulundurulmalidir. Genel olarak 4-5 dekara kuvvetli bir ari kolonisi uygundur. Kovanlar, çiçeklerin % 15-20'sinin açtigi zaman bahçeye konulmali, taç yapraklarinin dökülmesinden sonra ve ilaçlama baslamadan önce kaldirilmalidir.
Hasat olum tarihlerine göre erkenciden geçe dogru üretimi öngörülen çesitler, temmuz basindan eylül sonuna kadar yaklasik olarak on gün ara ile toplanabilmektedir. Bu çesitler sunlardir:
ARMUT FİDANI AKÇA: Ülkemizde üretimi öngörülen armut çesitlerinin en erkencisi Akça�dir. Yillara göre temmuzun ilk haftasinda toplanir. Agaçlari kuvvetli büyür. Meyveleri küçük, sulu ve az kumludur. Yeme olumunda sarimtirak açik yesildir.
ARMUT FİDANI BAHRİBEY : Temmuzun ikinci haftasinda toplanir. Agaçlari kuvvetli büyür. Meyveleri küçük, sulu, az kumlu tatlidir. Günes gören yüzü bazen kirmizidir.
WILDER: Temmuzun 2-3 haftasinda toplanir. Agaçlari kuvvetli büyür. Meyvesi orta irilikte olup, tereyag tipinde, az sulu, günes gören yüzü kirmizidir. Marmara bölgesi için tavsiye edilir.
BEURRE PRECOCE MORETTINI: Temmuzun 3. haftasinda toplanir. Agaçlari orta kuvvette büyür. Meyveleri iri, ince kabuklu, tereyag tipinde, çok sulu, hafif eksimsi, günes gören yüzü kirmizidir.
ARMUT FİDANI COSCIA : Temmuz sonunda toplanir. Agaçlari kuvvetli büyür. Meyveleri orta irilikte, kabugu kalin, sulu, tatli, çok az kumludur. Yeme olumunda açik saridir.
ARMUT FİDANI SANTA MARIA: Temmuz sonu-agustos basinda toplanir. Agaçlari orta kuvvetle büyür. Meyveleri iri, sulu, tatlimsi, günes gören yüzü bazen açik kirmizidir. Yeme olumunda çok açik saridir.
Dr. JULES GUYOT: Agustosun 2. haftasinda toplanir. Agaçlari orta kuvvette büyür. Meyveleri iri-çok iri, çok sulu, tatli, tereyag tipinde, yeme olumunda sari renklidir.
STARKRIMSON: Kabuk rengi kirmizi olan tek çesidimizdir. Agustosun 2. haftasinda toplanir. Agaçlari orta kuvvette büyür. Meyvesi iri tereyag tipinde, sulu ve tatlidir. Yeme olumu süresi kisa olup, olgunluk ilerledikçe çekirdek evinden baslayarak meyve eti kararmaktadir.
ARMUT FİDANI WILLIAMS: Dünyada en iyi armut olarak bilinen ve yurdumuza en erken gelen yabanci bir çesittir. Hamdi Sükkari ve Frenk Armudu diye bilinir. Agustosun 3. haftasinda (22 Agustos) toplanir. Agaçlari orta kuvvette büyür. Meyveleri orta iri, tereyag tipinde, çok sulu tatli ve güzel aromalidir. Yeme olumunda sari renklidir.
TRIUMPH de VIENNE: Agustosun 3. haftasinda toplanir. Agaçlari orta kuvvette gelisir. Meyveleri iri-çok iri, tatli ve kendisine has aromalidir. Kismen pasli olup, yeme olumunda koyu saridir. Marmara Bölgesi için tavsiye edilir.
GRAND CHAMPTON: Agustos sonunda toplanir. Agaçlari orta kuvvetli büyür. Meyvesi iri, tereyag tipinde, ince kabuklu, çok sulu ve hafif eksimsidir. Açik renkte sivama paslidir. Marmara Bölgesi için tavsiye edilir.
BEURRE HARDY: Agustos sonu-Eylül basinda toplanir. Agaçlari orta kuvvette gelisir. Meyveleri orta irilikte, çok sulu, tatli, kumlu ve kismen paslidir. Ayva anaci ile çok iyi uyustugu için, uyusmayan çesitlerde ara anaç olarak kullanilir.
ARMUT FİDANI ABBE FETEL: Eylülün ilk haftasinda toplanir. Agaçlari zayif gelisir. Meyvesi iri ve uzun boyunludur. Tereyag tipinde, çok sulu, tatli, kismen pasli, yeme olumunda saridir.
DUCHESSE d'ANGOULEME: Eylülün ilk hâftasinda toplanir. Agaçlari orta kuvvette büyür. Meyveleri iri-çok iri, orta derecede sulu, ince kumlu ve tatlidir. Marmara ve Karadeniz Bölgeleri için tavsiye edilir.
BEURRE BOSC: Kaiser Alexandre'da denilen bu çesit eylülün ilk haftasinda toplanir. Meyvesi iri orta iri, yeme olumunda altin sarisi renginde, tereyag tipinde, çok sulu ve tamamen paslidir.
ARMUT FİDANI DOYENNE du COMICE: Eylülün ilk yarisinda toplanir. Agaçlari kuvvetlice büyür. Meyveleri iri-çok iri, tereyag tipinde, çok sulu ve güzel aromalidir. Yeme olumunda koyu saridir.
BEURRE CLAIRGEAU: Eylülün ikinci haftasinda toplanir. Agaçlari kuvvetlice büyür. Meyvesi iri, çok iri, mayhosumsu tatli, aromali, az kumlu, kismen paslidir. Yeme olumunda koyu sâridir.
ARMUT FİDANI ANKARA: Özellikle Orta Anadolu'da yaygin, en önemli kislik yerli çesidimizdir. Yalova'da eylülün 2. haftasinda toplanir. Agaçlari kuvvetli büyür. Meyveleri orta irilikte, tereyag tipinde, sulu, tatli, güzel aromali, yeme olumunda sarimtirak açik yesildir.
PASSA CRASSANE: Mevcutlar içerisinde en geç olgunlasan çesittir. Eylül sonunda toplanir. Agaçlari orta kuvvette gelisir. Meyveleri orta iri, iri, çok sulu, eksimsi, kumlu, kismen pasli, yeme olumunda koyu saridir. Uzun süre saklamaya elverislidir.
| Orijini | Anadolu |
| Ağaç Özellikleri | Ağaçları kuvvetli büyür ve yarı dik gelişir. Düzgün bir taç teşkil eder, dallar sık ve aşağıya doğru sarkıktır. Düzenli meyve verir. Kendine kısır bir çeşittir. Armut anacına aşılanması durumunda geç meyveye yatar. Bu yüzden genellikle ayva anacına aşılanır ve iyi uyum gösterir. |
| Meyve Özellikleri | Meyvesi küçük, kısa boyunlu, alt kısmına doğru geniştir. Meyvekabuğu yeşil zemin üstüne sarı renktedir, yeme olumunda yeşilimsi sarı renkte ve incedir. Meyve eti beyaz, az kumlu, orta derecede sulu, az tatlı olup kalitesi orta – iyidir. Ortalama meyve eni 45 mm. meyve uzunluğu sap hariç 70 mm. olup yaklaşık 120 gram ağırlığındadır. |
| Hasat Zamanı | Temmuz ayının 2. haftası itibariyle hasat edilir. |
| Tozlayıcılar | Armut Fidanı Mustafa Bey, Armut Fidanı Williams. |
ARMUT YETİŞTİRİCİLİĞİ
Türkiye'deki toplam meyve üretiminin yaklaşık olarak beste birini yumuşak çekirdekli meyveler yani elma fidanı , armut fidanıve ayva fidanı teşkil etmektedir. Bunun da % 18'i armut fidanıdır. Son istatistiklere göre yurdumuzda yaklaşık olarak 15 milyon adet armut agaci ve 413 bin ton armut üretimi vardir.
Dünya armut üretiminde ülkemiz, ABD, Japonya, Ispanya, Fransa ve Almanya'dan sonra 6. sırayı almaktadir.
İKLİM İSTEKLERİ
Armut fidanı bir iliman iklim meyvesidir. Kis soguklarina karsi elma fidanına nazaran daha az dayaniklidir. Armut fidanları bol günesli ve yazlari sicak yerlerden hoslanir. Çiçeklenmesi elma fidanından 7-10 gün kadar erken oldugundan ilkbahar donlarina daha çok maruz kalabilir. Bu sebeple armut bahçeleri, don tehlikesi olmayan yerlerde kurulmalidir.
Armut yetistiriciligini sinirlayan en önemli faktörlerden birisi de kis soguklama ihtiyacidir. Armut fidanlarında kis soguklama ihtiyaci yani 7,2°C altinda geçen süre yaklasik 1200 saattir. Bu ihtiyaç giderilmezse çiçeklenme geç ve düzensiz olur. Siddetli olursa yaprak gözleri sürmez, ağaç çıplak kalir.
TOPRAK ISTEKLERI
Armut fidanı toprak bakimindan fazla seçici degildir. Bununla beraber toprak ne kadar derin, geçirgen, sicak ve besin maddelerince zengin olursa agaçlarin gelismeleri de o kadar iyi ve verimleri de o nispette yüksek olur. Çok kuru, az derin ve tasli topraklarda yetisen armut fidanlarının meyveleri biçimsiz ve fazla kumlu olur. Agir ve nemli topraklarda yetistirilen sofralikarmut fidanlarının etleri kaba ve tatlari yayvan olur. Bol verimli agaçlar ve yüksek kaliteli meyveler elde edebilmek için armut fidanı derin, geçirgen, sicak, iyi drene edilmis, tinli topraklarda en iyi sekilde yetisir.
ANAÇLAR
Armut fidanın da , yetistigi toprakta ve elde edilecek agaçlarin büyüklügüne göre baslica iki türlü anaç kullanilir. Ençok kullanilan anaç armut çögürleridir. Bunlar büyük agaçlar yapar ve derin toprak ister. Bodur agaç elde etmek için armut fidanı, ayva fidanı anaci üzerine asilanir. Bu takdirde daha az derinlikteki topraklara dikilebilir. Ancak ayva fidanı anaci kis soguklarina armut fidanı çögürü kadar dayanmaz. Ayva fidanı anaci fazla kireçli topraklari sevmez. Daha çok sulamaya ihtiyaç gösterir. Bazi armut çesitleri ayva fidanı anaci ile uyusmazlar. Bunu önlemek için ayva fidanı ile uyusan Beurre Hardy gibi çesitler ara anaci olarak kullanilmalidir.
ÇESITLER
Armut çesitleri kismen veya tamamen kendine kisirdirlar. Yani tek basina yeterli miktarda ürün vermezler. Bu sebeple emniyetli ve bol ürün almak için birbirini dölleyen ve ayni zamanda çiçek açan çesitler bir arada dikilmelidir. Bahçe kurarken tozlayicilar çesitli sekilde yerlestirilebilir. Bahçede tek çesit tozlayiciyi en aza indirmek için her dördüncü sirada her dördüncü agaç tozlayici olarak dikilebilir. Bu sekilde agaçlarin % 6'si tozlayici olur. Birden fazla çesit için degisik yerlestirme sekilleri önerilebilir. Esit miktarda siralar ya da 4 sirali 1 sira gibi. Azami ve her yil devamli ürün alabilmek için tozlayici miktari % 20-50 olmalidir. En iyisi tozlayici da ticari degeri olan bir çesitse, esit miktarlarda dikilmelidir.
Sadece tozlayici da yetmemektedir. Iyi bir tozlanmanin temini için bahçede ari bulundurmak gerekir. Diger meyve türlerinden farkli olarak armut çiçekleri seker orani düsük olan az miktarda nektar üretir. Bu sebeple armut bahçelerinde daha çok tozlayici çesit ve ari bulundurulmalidir. Genel olarak 4-5 dekara kuvvetli bir ari kolonisi uygundur. Kovanlar, çiçeklerin % 15-20'sinin açtigi zaman bahçeye konulmali, taç yapraklarinin dökülmesinden sonra ve ilaçlama baslamadan önce kaldirilmalidir.
Hasat olum tarihlerine göre erkenciden geçe dogru üretimi öngörülen çesitler, temmuz basindan eylül sonuna kadar yaklasik olarak on gün ara ile toplanabilmektedir. Bu çesitler sunlardir:
ARMUT FİDANI AKÇA: Ülkemizde üretimi öngörülen armut çesitlerinin en erkencisi Akça�dir. Yillara göre temmuzun ilk haftasinda toplanir. Agaçlari kuvvetli büyür. Meyveleri küçük, sulu ve az kumludur. Yeme olumunda sarimtirak açik yesildir.
ARMUT FİDANI BAHRİBEY : Temmuzun ikinci haftasinda toplanir. Agaçlari kuvvetli büyür. Meyveleri küçük, sulu, az kumlu tatlidir. Günes gören yüzü bazen kirmizidir.
WILDER: Temmuzun 2-3 haftasinda toplanir. Agaçlari kuvvetli büyür. Meyvesi orta irilikte olup, tereyag tipinde, az sulu, günes gören yüzü kirmizidir. Marmara bölgesi için tavsiye edilir.
BEURRE PRECOCE MORETTINI: Temmuzun 3. haftasinda toplanir. Agaçlari orta kuvvette büyür. Meyveleri iri, ince kabuklu, tereyag tipinde, çok sulu, hafif eksimsi, günes gören yüzü kirmizidir.
ARMUT FİDANI COSCIA : Temmuz sonunda toplanir. Agaçlari kuvvetli büyür. Meyveleri orta irilikte, kabugu kalin, sulu, tatli, çok az kumludur. Yeme olumunda açik saridir.
ARMUT FİDANI SANTA MARIA: Temmuz sonu-agustos basinda toplanir. Agaçlari orta kuvvetle büyür. Meyveleri iri, sulu, tatlimsi, günes gören yüzü bazen açik kirmizidir. Yeme olumunda çok açik saridir.
Dr. JULES GUYOT: Agustosun 2. haftasinda toplanir. Agaçlari orta kuvvette büyür. Meyveleri iri-çok iri, çok sulu, tatli, tereyag tipinde, yeme olumunda sari renklidir.
STARKRIMSON: Kabuk rengi kirmizi olan tek çesidimizdir. Agustosun 2. haftasinda toplanir. Agaçlari orta kuvvette büyür. Meyvesi iri tereyag tipinde, sulu ve tatlidir. Yeme olumu süresi kisa olup, olgunluk ilerledikçe çekirdek evinden baslayarak meyve eti kararmaktadir.
ARMUT FİDANI WILLIAMS: Dünyada en iyi armut olarak bilinen ve yurdumuza en erken gelen yabanci bir çesittir. Hamdi Sükkari ve Frenk Armudu diye bilinir. Agustosun 3. haftasinda (22 Agustos) toplanir. Agaçlari orta kuvvette büyür. Meyveleri orta iri, tereyag tipinde, çok sulu tatli ve güzel aromalidir. Yeme olumunda sari renklidir.
TRIUMPH de VIENNE: Agustosun 3. haftasinda toplanir. Agaçlari orta kuvvette gelisir. Meyveleri iri-çok iri, tatli ve kendisine has aromalidir. Kismen pasli olup, yeme olumunda koyu saridir. Marmara Bölgesi için tavsiye edilir.
GRAND CHAMPTON: Agustos sonunda toplanir. Agaçlari orta kuvvetli büyür. Meyvesi iri, tereyag tipinde, ince kabuklu, çok sulu ve hafif eksimsidir. Açik renkte sivama paslidir. Marmara Bölgesi için tavsiye edilir.
BEURRE HARDY: Agustos sonu-Eylül basinda toplanir. Agaçlari orta kuvvette gelisir. Meyveleri orta irilikte, çok sulu, tatli, kumlu ve kismen paslidir. Ayva anaci ile çok iyi uyustugu için, uyusmayan çesitlerde ara anaç olarak kullanilir.
ARMUT FİDANI ABBE FETEL: Eylülün ilk haftasinda toplanir. Agaçlari zayif gelisir. Meyvesi iri ve uzun boyunludur. Tereyag tipinde, çok sulu, tatli, kismen pasli, yeme olumunda saridir.
DUCHESSE d'ANGOULEME: Eylülün ilk hâftasinda toplanir. Agaçlari orta kuvvette büyür. Meyveleri iri-çok iri, orta derecede sulu, ince kumlu ve tatlidir. Marmara ve Karadeniz Bölgeleri için tavsiye edilir.
BEURRE BOSC: Kaiser Alexandre'da denilen bu çesit eylülün ilk haftasinda toplanir. Meyvesi iri orta iri, yeme olumunda altin sarisi renginde, tereyag tipinde, çok sulu ve tamamen paslidir.
ARMUT FİDANI DOYENNE du COMICE: Eylülün ilk yarisinda toplanir. Agaçlari kuvvetlice büyür. Meyveleri iri-çok iri, tereyag tipinde, çok sulu ve güzel aromalidir. Yeme olumunda koyu saridir.
BEURRE CLAIRGEAU: Eylülün ikinci haftasinda toplanir. Agaçlari kuvvetlice büyür. Meyvesi iri, çok iri, mayhosumsu tatli, aromali, az kumlu, kismen paslidir. Yeme olumunda koyu sâridir.
ARMUT FİDANI ANKARA: Özellikle Orta Anadolu'da yaygin, en önemli kislik yerli çesidimizdir. Yalova'da eylülün 2. haftasinda toplanir. Agaçlari kuvvetli büyür. Meyveleri orta irilikte, tereyag tipinde, sulu, tatli, güzel aromali, yeme olumunda sarimtirak açik yesildir.
PASSA CRASSANE: Mevcutlar içerisinde en geç olgunlasan çesittir. Eylül sonunda toplanir. Agaçlari orta kuvvette gelisir. Meyveleri orta iri, iri, çok sulu, eksimsi, kumlu, kismen pasli, yeme olumunda koyu saridir. Uzun süre saklamaya elverislidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder